مهندسی ساخت و تولید از گرایش های رشته مهندسی مکانیک است که در سال های اخیر به عنوان یک رشته ی مستقل در دانشگاهها اعلام ظرفیت کرده است.
مهندسی ساخت و تولید کامل ترین و پرکاربردترین گرایش مهندسی مکانیک محسوب می شود.
مهندسی ساخت و تولید، بنا به تعریف انجمن مهندسان ساخت و تولید ایران، «رشته‌ای از مهندسی است که به تحصیلات و تجاربی نیازمند است تا رویه‌های مهندسی را در پروسه‌های تولید (جوشکاری، ماشین کاری، تعمیرات و نگهداری و غیره) در همهٔ زمینه‌ها آموخته، به کار برده و کنترل کند.
از حیث گسترده بودن حوزه ی کاربرد این رشته، مهندسان ساخت و تولید از سنسورهای به کار رفته در کیسهٔ هوای خودروها، نوک چاپ در چاپگر، و کلید اپتیک در تلفن همراه را می توانند طراحی و تولید نمایند.
از سوی دیگر هدف از این علم تربیت افرادی است که بتواند با استفاده از تکنولوژی مربوط به ابزارسازی، ریخته گری، جوشکاری، فرم دادن فلزات، طرح کارگاه یا کارخانه های تولیدی آماده کار در زمینه ساخت و تولید ماشین آلات و صنایع (کشاورزی، نظامی، ماشین سازی، ابزارسازی، خودروسازی و …) باشند.
افرادی که از این دوره فارغ التحصیل میشوند میتوانند در صنعت های مختلف مثل ماشین سازی، ابزارسازی، خودروسازی، صنایع کشاورزی، صنایع هوایی و تسلیحاتی به ساخت و تولید ماشین آلات، طراحی کارگاه و یا کارخانه تولیدی بپردازند و نظارت و بهره برداری و اجرای صحیح طرح ها را عهده دار شوند.
همانطور که گفته شد، گرایش ساخت و تولید از جامع ترین گرایش های مهندسی مکانیک می باشد بطوری که دروسی از رشته های مهندسی برق، مهندسی صنایع و مهندسی مواد در این گرایش کاربرد دارد. مهندسین این گرایش قادر خواهند بود که فرآیند ساخت یک محصول را طراحی کرده، روند تولید را با فراگیری دروسی هم چون شکل دهی، برش دهی، مونتاژ را طرح ریزی نمایند و پس از بررسی امکانات موجود بهترین روش را برای تولید محصول پیشنهاد دهند و هزینه ها را به حداقل رسانند.

دانشجویان این گرایش پس از فارغ التحصیلی قابلیت های زیر را کسب خواهند کرد:
تسلط بر مفاهیم ریاضی و علوم مهندسی و حل مسایل مربوطه
طراحی و پیاده سازی و تحلیل با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری
طراحی سیستم ها متناسب با داده های گرد آوری شده
بهینه سازی سیستم های تولید
برخی از مشاغل مربوط به این رشته عبارت است از :
صنایع ماشین سازی
صنایع خودرو سازی
صنایع ابزار سازی
صنایع هوایی
صنایع کشاورزی

زمینه های شغلی این رشته عبارت هست از:
اشتغال در دفاتر فنی و تهیه نقش های صنعتی کارخانه ها و کارگاه ها
اشتغال در کارگاه های تراشکاری، فرزکاری و ابزار تیزکنی
اشتغال در کارگاه های چرخ دنده تراشی با ماشین های مخصوص
سرپرستی آزمایشگاه اندازه گیری دقیق و کنترل کیفیت
سرپرستی کارگاه های تراشکاری، فرزکاری و برشکاری
اپراتوری ماشین های اتوماتیک (CNC)، فرم تراش سری تراش
تدریس در هنرستان های فنی و حرفه ای
تدریس در مراکز و دانشگاه های فنی

دروس دانشگاهی رشته مهندسی ساخت و تولید
درس های این رشته شامل نحوه تولید، طراحی قالب های پرس، طراحی قید و بندها، کار و برنامه ریزی با ماشین های اتوماتیک، اصول کلی و نحوه کار با ماشینهای دستی و تعمیر و نصب تمام سرویس های صنعتی است و بیشترشان به صورت عملی ارائه می شوند. داوطلب باید از نظر جسمی هم سالم باشد تا بتواند کارهای کارگاهی را به خوبی انجام دهد و استعداد کارهای فنی را داشته باشد. به علت خودکفایی صنایع کشور این رشته دارای بازار کار خوبی است.