زیرصد سنجش
معرفی رشته مهندسی بهداشت محیط

مهندسی بهداشت محیط یکی از علوم کاربردی و شاخه‌ای از مهندسی محیط زیست است که تمرکز ویژه‌ای بر روی جنبه‌های بهداشتی و انسانی محیط زیست دارد. در این زنگ مشاوره زیر 100 سنجش به معرفی این رشته، بررسی دروس دانشگاهی و بازار کار آن در ایران می پردازیم.

مهندسی بهداشت محیط به کنترل همه عواملی که به پایدار ماندن سلامت انسان مرتبط است، می پردازد. 

تعریف رشته مهندسی بهداشت محیط

بررسی کلیه موارد زیست محیطی و بهداشتی که بر زندگی انسان تاثیرگذار است بر عهده کارشناسان این رشته است. مهندسی بهداشت محیط با حل مشکلات زیست محیطی که اثرات منفی بر سلامت عمومی دارد، سروکار دارد.

این مسائل زیست محیطی می تواند عواملی مانند زباله، آب، هوا و فاضلاب باشد. متخصصان مهندسی بهداشت به تحقیقات، مطالعات و گزارش ها می پردازند تا نسبت به ایجاد پروتکل های نظارتی برای حل مشکلات بهداشتی کمک کنند.

از دیگر کارهایی که متخصص مهندسی بهداشت محیط شناسایی مشکلات زیست محیطی وجلوگیری از بروز موارد جدید است.

یک مهندس بهداشت محیط حتی می تواند به شناسایی مشکلات مربوط به بهداشت مواد غذایی، دفع زباله ها، بهداشت آب آشامیدنی، بهداشت اماکن عمومی مانند بیمارستان ها، مدارس، بهداشت هوا، مبارزه با حشرات و ناقلین بیماری ها بپردازد و نسبت به رفع آن ها اقدام کند.

برخی از وظایف اصلی در این رشته عبارتند از:

  • مطالعه مسائل زیست محیطی مثل آب و فاضلاب و زباله و کنترل بهداشت مواد غذایی.
  • کار مهندس بهداشت محیط انجام آزمایش های مربوط به آلودگی هوا، آب و فاضلاب، بهداشت پرتوها و سایر آزمایشات لازم در آزمایشگاههای اختصاصی.
  • کسب اطلاعات لازم در مورد انواع مواد دارویی و غذایی غیرمجاز اعلام شده از سوی سازمان های بین المللی.
  • نظارت بر روند ساخت مواد از نظر فرمول ترکیب و بهداشتی بودن محصول وحذف مواد اولیه غیرمجاز.
  • هماهنگی و اقدام برای تشکیل کمیته بهداشت وکنترل عفونت بیمارستان ها، شرکت فعال در آنها و پیگیری مصوبات.
  • بررسی و نظارت بهداشتی بر کلیه مراحل جمع آوری، تفکیک، انتقال، نگهداری موقت و دفع زباله های بیمارستانی.

در ایران امکان ادامه تحصیل تا مقطع دکتری برای این رشته محیاست. اما در مقطع کارشناسی دانشجویان این رشته ملزم به گذراندن 128 واحد درسی هستند. داوطلبان کنکور برای قبولی و موفقیت در این رشته باید بر دروس پایه مثل ریاضیات کنکور تجربی، فیزیک کنکور، شیمی کنکور و زیست کنکور مسلط باشند.

دروس دانشگاهی رشته مهندسی بهداشت محیط

دروس‌ پایه‌ و اصلی‌

  • پاتوبیولوژی‌
  • فیزیک‌ عمومی‌
  • آمار حیاتی‌ مقدماتی
  • شیمی‌ عمومی‌
  • نقشه‌برداری‌
  • نظام‌ عرضه‌ خدمات‌ بهداشتی‌ و درمانی‌
  • جامعه‌شناسی‌ شهری‌ و روستایی‌
  • اصول‌ هیدرولیک‌
  • آموزش‌ بهداشت‌
  • اپیدمیولوژی‌ بیماری‌های‌ واگیر.

دروس‌ تخصصی‌

  • بهداشت‌ مسکن‌ و اماکن‌ عمومی‌
  • شیمی‌ و میکروبیولوژی‌ آب‌ و فاضلاب‌
  • کارگاه‌ لوله‌کشی‌ آب‌ و فاضلاب‌
  • اصول‌ تصفیه‌ و بهسازی‌ منابع‌ آب‌
  • حفاری‌ و بهره‌برداری‌ از چاه‌، بهداشت‌ حرفه‌ای‌
  • آشنایی‌ با پرتوهاو پرتوزاها
  • کارگاه‌ نصب‌ و راه‌اندازی‌ و تعمیر موتور تلمبه‌ها
  • دفع‌ فاضلاب‌ در اجتماعات‌ کوچک‌
  • کاربرد موتور تلمبه‌ در تأسیسات‌ آب‌ و فاضلاب‌
  • بهره‌ برداری‌ و نگهداری‌ تأسیسات‌ آب‌ و فاضلاب‌
  • اقدامات‌ بهداشتی‌ در شرایط‌ اضطراری‌
  • اصول‌ بهداشت‌ هوا
  • بهداشت‌ مواد غذایی‌
  • گندزداها
  • کاربرد سموم‌ و ناقلین‌
  • کارآموزی‌ در عرصه‌.

 

 

گرایش های ارشد رشته مهندسی بهداشت محیط

مجموعه بهداشت محیط در مقطع ارشد شامل 4 گرایش است:

  • بهداشت محیط
  • سم شناسی محیط، مهندسی بهداشت محیط
  • مدیریت پسماند، مهندسی بهداشت محیط، مهندسی بهداشت محیط
  • بهره برداری و نگه داری از تاسیسات بهداشتی شهری

علاوه بر این، دارندگان مدرک کارشناسی این رشته می توانند در رشته هایی مانند:

  • آموزش بهداشت
  • آمار زيستي
  • اپيدميولوژي
  • اقتصاد بهداشت
  • انفورماتيک پزشکي
  • ارزيابي فناوري سلامت
  • بهداشت و ايمني مواد غذايي
  • حشره شناسي پزشکي و مبارزه با ناقلين
  • رفاه اجتماعي
  • زيست فناوري پزشکي
  • سم شناسي
  • ارشد علوم تغذيه
  • علوم بهداشتي در تغذيه
  • کتابداري و اطلاع رساني پزشکي
  • فناوري اطلاعات سلامت
  • مديريت خدمات بهداشتي درماني
  • مهندسي پزشکي (گرایش بیومکانیک)
  • مهندسي بهداشت حرفه ای
  • نانوتکنولوژي پزشکي
  • اکولوژي انساني
  • تاريخ علوم پزشکي
  • برنامه ريزي يادگيري الکترونيکي در علوم پزشکي
  • مديريت سلامت
  • ايمني و محيط زيست
  • سم شناسي محيط
  • مديريت پسماند، آموزش پزشکي در مقطع ارشد شرکت کنند.
گرایش های دکتری در رشته مهندسی بهداشت محیط
  • دکترای زیست شناسی (کلیه گرایش ها)
  • محیط زیست 
  • دکترای رشته های نانو فناوری پزشکی
  • بهداشت محیط 
  • سیاست گذاری سلامت 
  • انفورماتیک پزشکی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)
  • سلامت در بلایا و فوریتها (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)
  • سلامت و رفاه اجتماعی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)
  • اپیدمیولوژی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)
  • مددکاری اجتماعی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی به شرط داشتن کارشناسی مددکاری)
  • گفتار درمانی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد به شرط داشتن کارشناسی گفتار درمانی)
بازار کار رشته مهندسی بهداشت محیط
  • وظیفه کنترل وضعیت بهداشتی مراکز به شرکت ها و موسسات خصوصی واگذار می شود. در هر کدام از این شرکتها یک نفر کارشناس بهداشت محیط به عنوان مسئول فنی شرکت حضور داشته و سایر کارکنان شاغل در این زمینه، زیر نظر مسئول فنی فعالیت می کنند. فارغ التحصیلان رشته مهندسی بهداشت محیط (با حداقل مدرک کارشناسی) می توانند با کسب ۷۰ درصد نمره آزمون مورد تایید وزارت بهداشت، برای تاسیس این شرکت ها اقدام کنند و یا در این نوع شرکت ها استخدام شوند.

 

  • صنایع کشور میتوانند در فرآیند های مدیریت انرژی خود که در حال حاضر بدلیل بحث هدفمند شدن یارانه ها، از اهمیت زیادی برخوردار شده (و در صورتیکه صنایع به طور جدی به آن توجه ننمایند بیم ورشکستگی آنان میرود.) از کاشناسان مهندسی بهداشت محیط بهره بگیرند.میتوان گفت که کارشناسان بهداشت محیط علاوه بر اینکه تسلط کاملی به مدیریت انرژی های آب، بخار، هوای فشرده و تا حدی برق دارند و از نحوه استفاده از انرژی های پاک هم مطلع هستند و طبعا میتوانند در این خصوص فعالیت نمایند.

 

  • مدیریت سیستم های آبرسانی و شبکه های انتقال و توزیع آب در مناطق شهری و صنعتی و بازیافت مجدد آب در صنایع از طریق کاهش تلفات آب در شبکه های توزیع، سیستم های تصفیه، فرآیند های تولید، سیرکولاسیون آب در سیستم های خنک کننده و … همه و همه میتواند توسط کارشناسان بهداشت صورت پذیرد.باید به نحوی عمل شود که چارت بهره برداری از تصفیه خانه ها اصلاح شده و لزوم بکار گیری کارشناسان بهداشت محیط در مدیریت تصفیه خانه ها و همچنین کادر آزمایشگاه آب آن اجرایی گردد.

 

  • مدیریت سیستم های تصفیه فاضلاب در مناطق شهری و صنعیت ، نظارت بر باریابی مجدد فاضلاب های تصفیه شده و مدیریت بر نحوه تصفیه فاضلاب.در این مورد هم همانند مورد فوق باید به نحوی عمل شود که چارت بهره برداری از تصفیه خانه ها فاضلاب اصلاح شده و لزوم بکار گیری کارشناسان بهداشت محیط در مدیریت تصفیه خانه ها و همچنین کادر آزمایشگاه فاضلاب آن اجرایی گردد.

 

  • اندازی گیری راندمان سوخت مورد استفاده در دیگ های بخار از طریق اندازه گیری آلاینده های خروجی از دودکش و ارائه پیشنهادات اصلاحی جهت افزایش راندمان سوخت و کاهش تلفات سوخت های فسیلی.

 

  • شاید به جرات بتوان گفت که رشته مهندسی بهداشت محیط در شهرداری ها از توان بالقوه بسیار بالایی بر خورد دار است و میتواند در فعالیت های مدیریت زباله و مواد زائد جامد بازیافت زباله کمپوست به عنوانی رکن جدایی نا پذیر این فعالیت ها محسوب گردد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *