برنامه ریزی پایه دهم برای دانش آموزانی که از دوره متوسطه اول وارد مقطع تحصیلی جدید دبیرستان می شوند بسیار حائز اهمیت است. پایه دهم ابتدای ورود به مقطع تحصیلی متوسطه‌ی دوم است و به نوعی مهم‌ترین پایه تحصیلی دبیرستان محسوب می شود. ورود به پایه دهم در واقع به معنای ورود به رقابت سرنوشت ساز کنکور است؛ از همین رو برنامه‌ریزی برای پایه دهم مقدمه‌ای حیاتی برای برنامه ریزی کنکور نیز محسوب می شود. در این نوشته به تفاوت‌های ساختاری این مقطع تحصیلی و نکات مهمی که در ارتباط با چگونگی برنامه ریزی پایه دهم باید بدانید می پردازیم.
چرا برنامه ریزی پایه دهم اهمیت دارد؟
بعد از پایان دوره متوسطه اول و فرآیند هدایت تحصیلی، دانش آموزان وارد دوره دوم متوسطه و پایه دهم می شوند. بررسی آمار نشان می دهد بعد از ورود به پایه دهم، دانش آموزان اغلب دچار یک افت تحصیلی (از لحاظ نمره و معدل) می شوند و این امر باعث نگرانی آنها و یا خانواده هایشان می شود.
بعد از فرآیند انتخاب رشته و هدایت تحصیلی و اعلام نتایج آن، شما به عنوان دانش آموز پایه دهم در رشته‌ی انتخابی خود وارد مقطع متوسطه‌ی دوم می‌شوید و متناسب با رشته‌ی تحصیلی خود، دروس تخصصی به صورت مستقل در برنامه‌ی درسی شما قرار می‌گیرند.
در پایه دهم و اساسا در مقطع متوسطه دوم، شرایط تحصیلی به طور کلی در مقایسه با دوره متوسطه اول تغییر می‌کند و این تغییر در اغلب موارد باعث آشفتگی و ناهماهنگی دانش آموز می‌شود.
در این شرایط مهم‌ترین چالش شما به عنوان دانش آموز پایه‌ی دهم، تطبیق خود با این تغییرات است. مطمئنا برای موفقیت در این چالش، داشتن یک برنامه ریزی صحیح و استاندارد ضروری است.
از سوی دیگر با توجه به این که دروس تخصصی پایه دهم به صورت مستقیم منبع طرح سوالات کنکور هستند و دروس عمومی نیز پیش نیاز بسیاری از سرفصل های پایه های بعدی به حساب می آیند، از همین رو ضروری است تا از همین ابتدای راه، پایه درسی و علمی خود را تقویت کنید تا در سال های بعد و در نهایت در کنکور بتوانید بدون مشکل از پس آزمون ها بر بیایید.
برای رسیدن به این مقاصد برنامه ریزی درسی مناسب و استاندارد برای دروس پایه دهم تنها راهکار موثر در کسب نتیجه دلخواه شماست.
بررسی چالش‌های پایه دهم
همانطور که اشاره شد، ورود به پایه دهم، از دیدگاه مشاوران تحصیلی ورود به مسیر پر چالشی برای دانش آموزان است. اما چرا این مقطع تحصیلی برای دانش آموزان چالش برانگیز و گاهی باعث نگرانی می شود؟ در ادامه به برخی ویژگی های پایه دهم اشاره می کنیم:
- محتوای کلی دروس تغییر کرده:
شما طی فرآیند هدایت تحصیلی، با انتخاب رشته در واقع از یک مجموعه دروس مشترک و عمومی، وارد یک فضای آموزشی اختصاصی می شوید. دروس پایه دهم براساس رشته تحصیلی شما، به سمت مباحث اختصاصی سوق می یابد. دروس عمومی در تمام مقاطع و پایه ها و رشته های تحصیلی حضور دارند، اما سرفصل های همین دروس عمومی نیز در پایه دهم و بعد از آن چالشی تر و سنگین تر می شود. و دروس تخصصی نیز متناسب با رشته تحصیلی، به موضوعات و سرفصل های جزیی و تخصصی تر تقسیم می شود که بخش پایه و مقدمه این سرفصل ها در پایه دهم ارائه می شود. در واقع در پایه دهم شما درس هایی را می خوانید که پیش نیاز دروس تخصصی پایه های یازدهم و دوازدهم و منبع سوالات کنکور سراسری است.
این تخصصی‌تر شدن مباحث و حجیم‌تر شدن کتاب های پایه دهم، باعث ایجاد دلهره و ترس در دانش‌آموزان می‌شود. و این ترس و آشفتگی را می توان با اجرای یک برنامه ریزی درسی پایه دهم به راحتی مهار و مدیریت کرد.
- درس خواند به زمان بیشتری نیاز دارد
همان طور که گفته شد، مباحث و حجم سرفصل های دروس نسبت به پایه های قبل بیشتر شده. و این مباحث چون شکل اختصاصی به خود گرفته اند، طبیعی است که سختی آنها بیشتر از مقاطع قبل باید. بنابراین برای اینکه مطالب را به خوبی درک نمایید و با یادگیری دقیق مطالب پایه، هم در نمرات پایه دهم و هم در یادگیری دروس پایه های بعدی و در نهایت در کنکور به نتیجه دلخواه دست یابید، باید میزان ساعات مطالعه در روز خود را در روز افزایش دهید. و درس خواندن را مشروط به پرسش کلاس و امتحانات مستمر نکنید.
- تغییر شیوه‌ی تدریس و نحوه‌ی برخورد دبیران
زمانی‌که شما قدم به مقطع متوسطه دوم می‌گذارید، نگاه دبیر به شما، نگاه به یک دانش آموز دبیرستانی هدفمند است. از دید معلمان شما در راستای برنامه ریزی که برای آینده ی تحصیلی خود دارید، این رشته را انتخاب کرده اید. به تناسب این نگاه، شیوه ی تدریس و برخورد دبیر با شما تغییر می کند. فضای کلاس و رفتار دبیر حالت جدی تری به خود می گیرد و به دلیل اهمیت سرفصل های دروس پایه دهم، سخت گیری معلم ها هم بیشتر می شود. برای اینکه بتوانید خود را با این فضا و رفتار جدید سازگار کنید باید در نحوه رفتار و عملکرد خود تغییراتی را لحاظ کنید. این تغییر عملکرد شما در واقع همان برنامه ریزی پایه دهم است.
- آغاز فرآیند مطالعه برای موفقیت در کنکور
وارد دبیرستان شده اید. پیشتر گفتیم که از امسال دروسی را می خوانید که مستقیما منبع سوالات کنکور است و این موضوع یعنی آغاز فرآیند برنامه ریزی و مطالعه برای کنکور سراسری.
این موضوع باعث تغییر در شیوه ی مطالعه شما خواهد شد. شما هم باید به صورت تشریحی و متناسب با امتحانات ترمی مدرسه درس بخوانید و هم از همین امسال به صورت تستی متناسب با سوالات کنکور سراسری مطالعه خود را انجام بدهید.
اگر از همین امسال با جدیت و برنامه ریزی مطالعه خود را آغاز کنید، قطعا در پایان نتیجه همان خواهد شد که می خواهید. در واقع هدف از طرح برنامه ریزی پایه دهم، رسیدن به همین توازن بین مطالعه تشریحی و مفهومی دروس دهم و یادگیری و تسلط بر نکات کلیدی کنکوری آن هاست.
جمع بندی برنامه ریزی پایه دهم
ورود به دوره متوسطه دوم، همراه با چالش های زیادی است. برخی از این چالش ها که شما در سال دهم برای اولین بار با آنها مواجه می شوید عبارتند از:
- تعداد بالای مباحث و حجیم شدن کتاب های درسی به نسبت سال‌های قبل
- تخصصی‌تر شدن دروس
- اهمیت بالای مباحث به دلیل امتحانات نهایی و کنکور
- یادگیری مباحث جدید و عدم آشنایی با خیلی از مفاهیم در پایه دهم
- تغییر روش تدریس دبیران و آموزش تخصصی درس ها
در کنار داشتن یک برنامه ریزی استاندارد برای پایه دهم، استفاده از منابع آموزشی و کمک آموزشی جامع که هم سرفصل های اصلی کتاب های درسی پایه دهم را به طور کامل پوشش دهد و هم نکات و تکنیک های پرکاربرد کنکوری را به شما آموزش دهد، ضروری است.
