مهندسی معدن یکی از رشته های زیرگروه 2 مجموعه کنکور ریاضی است و از قدیمی ترین و جز سخت ترین رشته های فنی و مهندسی به حساب می آید.

مهندسی معدن بر اساس علوم زمین شناسی و فیزیک و برپایه ی دانش ریاضیات بنا شده و برای موفقیت در این رشته تسلط بر این علوم نقش اساسی ایفا می کند.

فارغ التحصیلان این رشته در معادن و استخراج مواد معدنی فعالیت می کنند. آنها وظیفه هماهنگی و نظارت بر کلیه فعالیت های  معدن در مورد حفر، استخراج و انتقال مواد معدنی از معدن را بر عهده دارند.

مهندسان معدن در طراحی، توسعه و آزمایش ماشین ها، تکنیک ها و فرآیندهای برداشت مواد زمین شناسی تخصص دارند.

همانطور که از نام رشته مهندسی معدن برمی آید، مجموعه ای از دانش ها و علوم و فنون است که ناظر بر همه بخش های کار در معدن شامل جستجو، اکتشاف، تاسیس معدن، استخراج، تهیه، و فرآوری مواد معدنی می شود.

وظایف اصلی مهندسان معدن:

• مشاهده و بررسی محیط های جغرافیایی برای اکتشاف معدن ها.
• روش های استخراج بهینه.
• طراحی و ترسیم طرح جغرافیایی معادن.
• مدیریت و کنترل بر ساخت تونل ها در حین عملیات حفاری.
• تهیه نمونه از سنگ ها و انجام آزمایش روی آن ها.
• تعیین نحوه انتقال مواد معدنی به کارخانه ها جهت فرآوری.
• تهیه مدل های کامپیوتری از معادن به کمک نرم افزارهای رایانه ای.
• نظارت بر کارگزان در معادن و ارائه گزارش به مسئولان مافوق.
• انجام اقدامات لازم برای افزایش ایمنی کارگزان در معادن در مقابل حوادقثی چون ریزش تونل و … .
• افزایش بهره وری منابع معدنی جبران ناپذیر.

با توجه به این که ایران به لحاظ مواد معدنی بسیار غنی است، رشته مهندسی معدن بازار کار خوبی دارد و فارغ التحصیلان رشته مهندسی معدن می توانند در بخش های مرتبط به معادن متناسب با گرایش خود مشغول به کار شوند.
اما یکی از معایب این رشته دشواری و محیط کاری سخت آن است، به همین دلیل بسیاری از افراد بعد از اطلاع از شرایط رشته مهندسی معدن، از انتخاب آن منصرف می شوند.

فارغ التحصیلان رشته مهندسی معدن می توانند در بخش های خصوصی و دولتی مرتبط به اکتشاف، استخراج، فرآوری، و مراکز تحقیقاتی استخدام شوند.

سازمان هایی نظیر وزارت معادن و فلزات، وزارت نفت (در زمینه حفاری)، وزارت نیرو (در زمینه آب های زیرزمینی و سدسازی)، وزارت راه و ترابری (برای احداث تونل ها و حفاری ها)، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی، شرکت های مهندسی در حوزه تونل و فضاهای زیرزمینی، شرکت مترو، سازمان انرژی اتمی، و … مشغول به کار شوند.

گرایش های رشته مهندسی معدن:

گرایش استخراج:

در گرایش استخراج، عملیات حفاری، آتشباری برای خرد کردن سنگ ها، بارگیری و باربری، و فرآیند سنگ شکنی به دانشجویان مهندسی معدن آموزش داده می شود. مهندسان معدن در گرایش استخراج در فضای باز کار می کنند، به همین علت داشتن توانایی بدنی برای آن ها بسیار ضروری است.

گرایش اکتشاف:

گرایش اکتشاف رشته مهندسی معدن به بحث های زمین شناسی معدنی، مکانیک سنگ، ژئوفیزیک، و زمان شناسی ساختمانی می پردازند. هدف اصلی تربیت مهندسان معدن در گرایش اکتشاف، یافتن معادن و منابع معدنی جدید است و دانش آموختگان این گرایش مهندسی معدن می توانند با استفاده از علم آمار و طراحیی های رایانه ای به این هدف دست یابند.

گرایش فرآوری مواد معدنی:

مواد معدنی استخراج شده را نمی توان بلافاصله بعد از استخراج استفاده کرد و لازم است متناسب با صنعتی که از آن استفاده می کند، مشخصات خاصی نظیر دانه بندی، عیار، میزان رطوبت، میزان ناخالصی، و … آن را سنجید.

فارغ‌التحصیلان گرایش فرآوری منابع معدنیT توانائی و مهارت اداره کلیه مراحل سنگ شکنی، آسیا کردن، طبقه بندی مواد، پرعیار کردن فیزیکی مواد، فلوتاسیون، لیچینگ، استخراج متالوژیکی فلزات، فیلتراسیون، طراحی کارخانه کانه آرایی و نهایتا ارزیابی اقتصادی آنرا خواهند داشت.

گرایش مکانیک سنگ:

در گرایش مکانیکِ سنگِ مهندسی معدن، چگونگی رفتار سنگ در برابر عوامل بیرونی و درونی بررسی می شود. درواقع گرایش مکانیک سنگ، علم مطالعه اثر نیروها بر سنگ هاست و مهم ترین هدف مکانیک سنگ تجزیه و تحلیل اطلاعاتی است که توسط آن ها بتوان سازه های مهندسی را در داخل یا بر روی سنگ ها به صورت کاملاً ایمن طراحی و بنا نمود.