مهندسی اپتیک و لیزر با تمرکز بر خواص نور، به مطالعه رفتار انواع نور مرئی، مادون قرمز و فرابنفش می پردازد. این رشته از دانش فیزیک در بسیاری از علوم از جمله ستاره شناسی، پزشکی، عکاسی و … کاربرد دارد.

مهندسی اپتیک و لیزر که شامل خواص نور و نحوه ی رفتار آن در برابر ماده است و شاخه ای کاربردی از مهندسی و فیزیک به شمار می رود، شیوه های تولید، انتقال، شناسایی و اندازه گیری نور را برای ساخت دستگاههایی برپایه ی فناوری نوری و همچنین راه های استفاده از نور را آموزش می دهد.

در رشته مهندسی اپتیک و لیزر دانشجویان با انواع لیزر و اپتیک و کاربردهای آنها، اسپکتروسکوپی لیزری(اندازه گیری طول موج و فرکانس)، فن آوری ساخت قطعات اپتیکی و…آشنا می شوند و قادر به طراحی و ساخت تجهیزات اپتیکی و لیزری مورد نیاز در زمینه های مختلف باشند.

دوره کارشناسی مهندسی اپتیک و لیزر به منظور آموزش مبانی علمی اپتیک و کاربرد آن در تجهیزات اپتیکی، اپتوالکترونیکی و لیزری تدوین شده است. در فن آوری پیشرفته و بویژه در صنایع دفاعی، تولید، انتشار و بکارگیری نور، آشکارسازی آن در نواحی مختلف بینایی و برهمکنش نور باماده مسائل مهم به شمار می‌آیند.

توانایی های لازم برای ورود به این رشته:

مهندسان اپتیک برای کار در این رشته مهندسی نوظهور به مهارت زیادی در درس های ریاضی و فیزیک، همراه با مهارت های حل مسئله نیاز دارند.

آنها همچنین باید نسبت به یک یا چند ابزار طراحی / آنالیز نوری مانند Zemax یا Trace Pro به خوبی تسلط داشته باشند و بتوانند از تجهیزات علمی مختلفی از جمله کالری سنج، طیف سنج استفاده کنند. کار با برخی از این تجهیزات همچنین به مهارت دستی خوبی نیاز دارد.

مهندسان نوری دانش خود را در مورد اپتیک با سایر مفاهیم مهندسی مانند مهندسی مکانیک، مهندسی برق و مهندسی کامپیوتر ترکیب می کنند تا برنامه ها و ساخت دستگاه ها را با استفاده از فناوری نوری تعیین کنند.

وظایف مهندس فارغ التحصیل این رشته:

فارغ التحصیلان رشته مهندسی اپتیک و لیزر متناسب با حوزه کاری خود وظایف مختلفی را دارند. وظایف مشترکی که مهندسان اپتیک و لیزر دارند، عبارتند از:

طراحی، نگهداری، و تعمیر سیستم ها و تجهیزات اپتیکی، لیزری، و اپتوالکتریکی.

انجام تحقیقات در حوزه های لیزر و اپتیک و اپتوالکتریک.

اجرای طرح های کاربردی لیزر در زمینه های مختلف مثل جوشکاری، ساخت دستگاه های فاصله یاب، لیزر درمانی، و … .

شناخت راه اندازی و به کارگیری سیستم های دارای تجهیزات اپتیکی، لیزری و اپتوالکتریکی.

کنترل کیفیت روش های به کار برده شده در صنایع اپتیکی و لیزری.

نظارت و کنترل سرویس های عیب یابی، بازرسی فنی، پیاده و سوار کردن، و تنظیم تجهیزات اپتیکی و لیزری.

مشارکت در پروژه های تحقیقاتی در زمینه علم اپتیک و لیزر.

راه اندازی و انجام آزمایش های بینایی سنجی لیزری.

تحلیل عملکرد سیستم یا نیازهای عملیاتی.

گردآوری، کدگذاری، دسته بندی، محاسبه، جدول بندی، بازرسی، و تعیین صحت.

توسعه سیستم های نوری یا انعکاسی مثل محصولات انعکاس نور، اجزا نوری، فرآیند انعکاس، تکنولوژی پردازش سیگنال یا سیستم های نوری.

دروس پایه و اختصاصی مهندسی اپتیک و لیزر:

مدت زمان تحصیل در مقطع کارشناسی این رشته 4 سال است. دانشجویان این رشته ملزم به پاس کردن 140 واحد درسی هستند.

دروس پایه این رشته عبارتند از ریاضی عمومی 1 و 2، محاسبات عددی، فیزیک 1و2، آزمایشگاه فیزیک 1و2، معادلات دیفرانسیل، شیمی عمومی 1 و آزمایشگاه، برنامه نویسی کامپیوتر.

و دروس اصلی آن نیز عبارتند از فیزیک مدرن و آزمایشگاه، ریاضی مهندسی، مکانیک کوانتومی مواد و قطعات اپتیکی، مکانیک کوانتومی برای اپتیک و لیزر، الکترومغناطیس 1و2، موج، اپتیک هندسی آزمایشگاه، روش های ریاضی در اپتیک، کارگاه طراحی رایانه ای دستگاه های اپتیکی، الکترونیک 1 و آزمایشگاه آمار و احتمال در اپتیک، اصول طراحی دستگاه های اپتیکی، نقشه کشی صنعتی 1، تکنیک خلاء و آزمایشگاه، لیزر 2، لیزر 1 و آزمایشگاه، اپتیک موجی و آزمایشگاه، کاربرد رایانه در اپتیک و لیزر، پروژه، زبان تخصصی.

بازارکار و آینده شغلی مهندسی اپتیک و لیزر:

در سال های اخیر به دلیل پیشرفت در حوزه اپتیک و لیزر شاهد رشد فرصت های شغلی برای فارغ التحصیلان این رشته در ایران شده ایم. این رشته برای افرادی که پشتکار و علاقه زیادی داشته باشند، بسیار خوب است. یقین داشته باشید که بازار کار و تنوع فرصت های شغلی این رشته در آینده وسعت می یابد.

مهندسان نوری ممکن است در هر یک از زمینه های زیر و یا شاخه های مربوط به اپتیک کار کنند. سه مورد از بزرگترین حوزه هایی است که به خواص موج نور مربوط می شود عبارت اند از: اپتیک کوانتومی، که فوتون ها یا ذرات جداگانه نور را مطالعه می کند. اپتیک هندسی، که شامل ابزارهای نوری مورد استفاده برای تشخیص و اندازه گیری نور است.

سایر زیر زمینه های اپتیک شامل اپتیک یکپارچه، اپتیک غیرخطی، اپتیک الکترونی، مغناطیس نوری و نوری فضا است. مهندسان نوری سیستم های نوری دقیق را برای دوربین ها، تلسکوپ ها یا سیستم های لنز طراحی می کنند.

و اما نکته آخر:

در ایجاد یک محصول جدید با استفاده از فناوری نوری، مهندسان اپتیک فرآیند مهندسی چند مرحله ای را طی می کنند. اول ، آنها برنامه یا مشکل را مورد مطالعه قرار می دهند تا کاملاً آن را درک کنند. سپس آنها طوفان مغزی می کنند تا راه حل های ممکن برای حل این مشکل را ارائه دهند.

مهندسان پس از ایجاد مفهوم خلاق، آن را به یک طرح یا چندین طرح تبدیل می کنند. آنها تمام جزئیات را به دست می آورند و یک مدل یا واحد تست تولید شده توسط کامپیوتر ایجاد می کنند.

این مدل یا واحد مورد آزمایش قرار گرفته و هرگونه بازنگری لازم در طراحی مجدداً ساخته و آزمایش می شود. این روند تا اثبات رضایت بخش طراحی ادامه می یابد. سپس این طرح به تولید ارسال می شود و محصولی تولید می شود. این روند با بازاریابی محصول به اتمام می رسد.